Beschrijving
WIL JIJ MIJN WOORDVOERDER ZIJN?
Een kijkje in het leven en hoofd
van een jonge vrouw met een psychische beperking
Door haarzelf beschreven en geïllustreerd
Door Jonne van den Berg
Zeven jaar na haar overlijden vinden Jonne’s ouders bij toeval een oude, vergeten computerstick. Als haar vader deze in zijn pc steekt, blijkt de stick teksten, gedichten en overwegingen van Jonne te bevatten; kostbare bouwstenen voor dit boek.
Veel nabestaanden van jonge mensen, die via suicide een einde maakten aan de worsteling met hun psychische ziekte, blijven achter met pijnlijke vragen voor de rest van hun leven. Waarom? Je wist natuurlijk wel dat je kind of partner grote psychische problemen had. Maar je kon niet in zijn/haar hoofd kijken…
Jonne was amper negen jaar oud, toen ze de eerste keer psychiatrische hulp kreeg bij haar strijd tegen de stemmen, die haar jonge leven ernstig verstoorden. Die stemmen ontstonden mede omdat ze flink werd gepest op school.
Onbevangen laat Jonne ons kennismaken met haar vier stemmen en meekijken in haar hoofd. Openhartig doet ze verslag van haar worsteling, om haar ziekte te overwinnen. Enthousiast meldt ze haar dagboek wanneer het beter met haar gaat. Helaas volgen evenzo tegenslag en terugval.
Met open mind brengt Jonne haar ervaringen in bij de opleiding van artsen en verpleegkundigen in de ggz. Dit met als doel dat de zorg voor haar lotgenoten verbetert en zij hier baat bij hebben. Voor Jonne zelf mag dit uiteindelijk niet meer tot herstel leiden.
Dit ontroerende boek is een aanrader voor lotgenoten, familie/naasten en mantelzorgers.
De uitgave werd mede mogelijk gemaakt door Mondriaan voor Geestelijke Gezondheid en Stichting Ondersteuning GGZ-cliënten Zuid-Limburg.
Bekijk dit artikel via: https://www.limburger.nl/cnt/dmf20230501_93440438
Artikel uit: Dagblad De Limburger, 2 mei 2023
Auteur: journalist Jos van den Camp
Vader vindt na overlijden psychisch zieke dochter Jonne uit Landgraaf USB-stick en weet niet wat hij ziet
Als jong kind wordt Jonne van den Berg uit Landgraaf getroffen door ernstige psychische problemen. Vlak voor haar dertigste pleegt ze zelfmoord. Jaren later stuit haar vader op haar eigen kristalhelder verhaal over die inktzwarte tijd; nu leesvoer voor lotgenoten en professionals.
John had de zelfmoord van zijn dochter na zeven jaar nou net goed verwerkt, dacht hij. Hij had zijn dierbare herinneringen aan Jonne mooi op een rijtje. En ter afsluiting legde hij de laatste hand aan een prachtig fotoboek. Toen – het was oktober 2022 en oktober is de maand van haar verjaardag én van haar overlijden – haalde hij een doos tevoorschijn. Per slot van rekening moesten haar spullen toch een keer opgeruimd. Er kwam een USB-stick tevoorschijn die zijn belangstelling trok. Hij zette zijn computer aan en ging er voor zitten.
Maar eerst misschien even iets meer over Jonne. Zij wordt in 1985 geboren als jongste van de drie dochters van John en Karin van den Berg uit Landgraaf. Jonne is aanvankelijk een vrolijk kind, het zonnetje in huis. Ze loopt drie of vier keer per week naar de bibliotheek en leest alles wat los en vast zit. Ze speelt veel met barbiepoppen. Maar het betekent ook dat ze niet veel met vriendjes en vriendinnetjes omgaat. Tot haar achtste gaat het allemaal goed. Daarna wordt ze op school gepest en krijgt ze ernstige psychische problemen. Op haar negende krijgt ze voor het eerst psychiatrische hulp bij haar strijd tegen stemmen in haar hoofd die haar leven ernstig verstoren.
Borderline
Op haar zestiende wordt Jonne met een psychose opgenomen in Welterhof in Heerlen. Twee jaar later wordt de diagnose borderline en een bipolaire stoornis gesteld. Wat volgt is een jarenlange nachtmerrie vol aanvallen, antidepressiva, geschreeuw, gespijbel, gescheld, oxazepam en prozac, gebonk, geheugenverlies, verblijf in een isoleerkamer, overdoses slaappillen, herstel en terugval en nog heel veel ellende meer. In de laatste fase van haar leven onderneemt ze diverse pogingen zichzelf van haar leven te beroven. Op haar 29ste, vlak voor haar dertigste verjaardag, vindt Jonne’s man haar dood in hun woning in Terwinselen.
Inmiddels is de computer van John opgestart en steekt hij de USB-stick er in. John weet niet wat hij ziet. Hij ontdekt een adembenemend treffend beschreven relaas, rake gedichten en veelbetekenende illustraties die Jonne vlak voor haar dood heeft gemaakt. Het blijkt het zogenoemde hersteldocument dat ze als onderdeel van haar behandelingen bij GGZ-instelling Mondriaan heeft geschreven. Ze geeft daarin een kristalhelder kijkje in haar leven en in haar hoofd.
Ondoorgrondelijk
Maar zoals gezegd: voor John is de periode Jonne dan eigenlijk afgesloten. De boel weer overhoop halen, dat kan hij niet aan. Hij geeft de documenten aan zijn vrouw Karin, die eveneens met een ingehouden adem door de documenten bladert. In al die jaren dat Jonne zo ziek was en werd behandeld, waren John en Karin daar nauw bij betrokken. Karin werd bovendien lid van de Familie- en Naastenraad van Mondriaan, een onafhankelijk orgaan van de GGZ-instelling dat gevraagd en ongevraagd advies geeft. Ze wil zicht krijgen op de voor haar ondoorgrondelijke ziektebeelden. Dit verhaal van Jonne mag niet alleen maar binnenskamers blijven, maar moet zo breed mogelijk bekend worden, oordeelt ze.
Nu, maanden later, ligt er het tachtig pagina’s tellend document Wil jij mijn woordvoerder zijn?, gedrukt in een oplage van vijfhonderd exemplaren en met de naam van Jonne van den Berg postuum als auteur vermeld.
Dit is niet wat ik van het leven had verwacht… en niet wat ik wil zijn’ luiden de laatste woorden in haar afscheidsbrief Herfstblues, afgedrukt als intro in haar boek. ‘Het spel van ‘t ziek zijn heeft gewonnen… mijn gevecht is over… klaar… klaar voor hopelijk een pijnloze winterslaap’ schreef ze vlak daarvoor.
Stemmen
Al dat lezen was uiteindelijk voor Jonne een ontsnappen aan de werkelijkheid. ‘En mijn zelfvertrouwen is me afgenomen door mijn lichaam’, waarna ze een scene beschrijft hoe een jongetje bij de bakker tegen zijn moeder zegt dat zij dik is. Ze memoreert de tijd dat ze gepest wordt en de opkomst van de vier verschillende stemmen in haar hoofd. ‘Denkbeeldige vriendjes’, ontstaan door het pesten en omdat haar hoofd was overgelopen, verklaarden haar therapeuten. ‘Nou, mooie vriendjes waren dat. Als ik de opdrachten die ik van hen kreeg niet uitvoerde, dan zouden ze mijn familie vermoorden…’
Zelfverminking
Ze deelt haar ervaringen. Bijvoorbeeld hoe ze op haar negende aan zelfverminking doet met scherpe haarspeldjes. Ze verhaalt over haar eetstoornis: ‘Ooit wil ik kunnen zeggen: Hey, ik ben ook mooi. Ik mag er ook zijn’. Maar even later schrijft ze dan weer:‘Ik ben niet meer dan een klomp vet met een zieke kop die nog niet eens een school kan afmaken. Ik verdien het niet om te leven… ik wil niet eens leven’. Met veel liefde schrijft ze over haar ouders, haar zussen en haar man. ‘Alles kump good’. In het boek zijn het haar laatste woorden.
23 jaar – en acht jaar na de dood van haar dochter – is Karin van den Berg nog steeds een betrokken lid van de Familie- en Naastenraad van Mondriaan. Haar verstandhouding met de GGZ-instelling is nog steeds prima. Ze ziet het als haar plicht het levensverhaal van Jonne te delen en besloot er een boek van te laten maken, daarbij geholpen door Hein Berendsen die het boek heeft uitgegeven.
Nalatenschap
Mondriaan-bestuurder en psychiater Kittie d’Hoine is zeer te spreken over de nalatenschap van Jonne en het besluit van moeder Karin tot de boekuitgave. De inkijk in de gedachten en gevoelens van Jonne helpen je begrip te krijgen voor haar psychische kwetsbaarheid en die van vele anderen, zegt d’Hoine in het voorwoord van het boek.
„Het verhaal van Jonne benadrukt hoe belangrijk het is er niet alleen voor te staan. Jonne laat ons zien hoe het leven kan zijn als je een psychische kwetsbaarheid hebt.” Ze komt terug op Jonnes eigen uitgesproken verlangen in het boek om als ervaringsdeskundige aan de slag te willen gaan. „Ze zal nu met dit boek niet alleen patiënten, naasten en familie daarmee helpen, maar ook en vooral professionals en mensen in opleiding tot hulpverlener”, besluit d’Hoine. „Het is haar gelukt haar eigen woordvoerder te zijn.”
Praten over zelfmoordgedachten kan anoniem: chat via www.113.nl of bel gratis 0800-0113.
Aanmelden en bestellen
Het boek Wil jij mijn woordvoerder zijn? wordt op donderdag 11 mei om 14.30 uur gepresenteerd in het Cultuurhuis, Sittarderweg 145 in Heerlen. Het tweede deel van de presentatie wordt aangegrepen om meer duidelijk te maken wat Mondriaan in huis heeft aan voorlichting en ondersteuning voor familie en naasten van mensen met een psychische beperking. Wie de boekpresentatie wil bijwonen kan zich aanmelden door een mail te sturen aan boekvanjonne@hbpr.nl en meer informatie over het bestellen van het boek vanaf presentatiedag 11 mei is te vinden op www.hbpr.nl
Beoordelingen
Er zijn nog geen beoordelingen.